یکی از سقف‌های پرکاربرد ساختمانی، جزء دال‌های یک‌طرفه و تشکیل شده از تیرچه و بلوک است. تیرچه‌ها و بلوک به ترتیب عنوان تیر فرعی و پرکننده بین تیرچه‌ها محسوب می‌شوند. تیرچه بتنی یا فولادی هستند که فاصله بین آنها حدوداً 50 سانتی‌متر در نظر می‌گیرند.
جهت کاهش بار مرده ساختمان، از بلوک‌های تو خالی استفاده می‌شود و همچنین برای پر کردن فضای خالی بین تیرچه‌ها، بلوک‌های توخالی سبک بتنی، سفالی و یا فوم پلی‌استایرن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به طور خلاصه پس از بتن‌ریزی تیرچه و بلوک‌های پیش‌ساخته، تیرچه‌ها در فاصله مشخص و با شمع‌بندی زیر تیرچه‌ها قرار می‌گیرند و بلوک‌ها در بین فاصله دو تیرچه چیده می‌شوند. در مراحل آخر، با جایگذاری آرماتورهای حرارتی، عملیات بتن‌ریزی صورت می‌گیرد.
اجزای تشکیل‌دهنده سقف تیرچه بلوک
- سیستم خرپایی (آرماتورهای فشاری، کششی، عرضی و در صورت نیاز میلگرد تقویتیِ کششی)
- پاشنه سفالی یا بتنی
- بتن رویه
- آرماتورهای افت و حرارت و آرماتور منفی
- کلاف میانی (جهت استفاده در دهانه‌های بزرگ)
مزایای سقف تیرچه بلوک
- جلوگیری از افزایش لرزش سقف و انتقال بهتر بار
- به دلیل ایجاد یک دیافراگم صلب در مقابل نیروی جانبی مقاوم است.
- بهترین عایق حرارتی و صوتی به دلیل تو خالی بودن بلوک‌ها
- کاهش مصرف فولاد یا آرماتور در مقایسه با میزان باربری
- عدم نیاز به نیروی متخصص
- کاهش مصرف بتن در نتیجه استفاده از بلوک و یا یونولیت
- به جهت حذف بتن در ناحیه کششی و جایگزینی بلوک به‌جای آن، مصرف بتن کاهش می‌یابد.
- صرفه‌جویی در قالب زیر سقف نسبت به دال بتنی
- سرعت اجرای بالا و نصب آسان
- مقاوم در برابر حریق و بارهای وارده
- ایجاد سقفی سبک و دارای استحکام بالا
معایب سقف تیرچه بلوک
- صلبیت کمتر در برابر سقف دال بتنی و کامپوزیت
- اخراج مواد سمی یونولیت‌ها در هنگام حریق
- امکان استفاده برای دهانه‌هایی تا 8 متر
- کاهش مقاومت سقف در اثر باریک شدن تیرچه‌ها هنگام زلزله
- امکان شکستن پاشنه تیرچه در برخورد با ضربه
- در صورت وجود قوسی و مثلثی، اجرای سقف با محدودیت روبرو است.
- امکان ترک خوردن گچ در طولانی‌مدت (هنگام بتن‌ریزی به‌اندازه یک سانتی‌متر، از طریق شمع‌ها، ممان منفی به تیرچه وارد می‌شود).
- عدم ویبره کردن بتن زیر تیرچه‌ها
نحوه اجرای سقف تیرچه بلوک
1- قراردادن تیرچه بین دهانه‌ها: تیرچه و بلوک‌ها بین دو دهانه تیر اصلی در فواصل 50 سانتی‌متری از همدیگر قرار می‌گیرند. توجه داشته باشید که هنگام جاگذاری تیرچه، بتن پاشنه بدون آسیب‌دیدگی و شکستگی باشد.
2- شمع‌بندی زیر تیرچه‌ها: باید شمع‌ها در فاصله‌های 1 تا 1.20 متر در تیرچه‌ها قرار داد. نکاتی که برای جمع‌بندی باید رعایت شود: استفاده از الوارهای چهار تراش چوبی با فواصل یک متر نیم در جهت عمود بر تیرچه‌ها فواصل حداکثر 1.5، اجرای خیز مناسب به‌اندازه یک دویستم دهانه به‌طرف بالا.
3- گذاشتن بلوک‌ها در بین تیرچه‌ها: با قرار دادن بلوک‌های یونولیت، تمام حفره‌های بین تیرچه‌ها پر می‌شود و به‌عنوان قالب تیرچه عمل خواهد کرد. اندازه این بلوک‌ها باید درست و طبق نقشه صورت بگیرد. (کوچک‌تر و بزرگ‌تر نباشد)
4- اجرای میلگردهای افت و حرارت: میلگردهای افت و حرارت و آرماتورهای ممان منفی جهت جلوگیری از جمع‌شدگی، در فواصل مشخص شده طبق نقشه، بر روی سقف توسط مفتول به‌صورت عمود برهم قرار می‌گیرند.
5- قالب‌بندی اطراف تیرچه‌ها: در این مرحله بعد از اجرای میلگردهای افت و حرارت، قالب‌بندی اطراف تیرچه‌ها و تیرها به طور کاملاً محکم و سفت انجام می‌شود. از قالب‌های فلزی و چوبی استفاده می‌شود ولی قالب فلزی مناسب‌تر است. دقت کنید که در زمان بتن‌ریزی، قالب‌ها از جای خود تکان نخورند.
6- بتن‌ریزی سقف: پس از انجام پنج مرحله، در مرحله ششم و آخر بتن‌ریزی اجرا می‌شود. سپس با ماله، سطح کار باید کاملاً صاف و یکدست شود. حداقل پنج سانتی‌متر باید بالای تیرچه و بلوک‌ها، بتن وجود داشته باشد.
نکات اجرایی سقف تیرچه بلوک چیست؟
1- عرض تیرچه‌ها نباید از 10 سانتی‌متر کم تر شود.
2- فاصله قرارگیری محور تا محور دو تیرچه متوالی باید از 70 سانتی‌متر کم تر باشد.
3- در نظر داشته باشد، حداقل فاصله دو بلوک بعد از نصب در دو سمت یک تیرچه از 6.5 سانتی‌متر کمتر نشود.
4- بتن پوششی بخش بالایی تیرچه باید کم تر از یک دوازدهم فاصله محور تا محور تیرچه‌ها باشد.
5- قطر سقف برای تیرهایی با تکیه‌گاه ساده، از یک بیستم دهانه نباید پایین‌تر شود.
6- حداکثر دهانه مورد پوشش قرار گرفته یا تیرچه‌های منفرد، نباید از 8 متر بیشتر شود.
7- با حذف بخشی از مقطع کششی بتن و تنها جایگذاری میلگردهای کششی موردنیاز، وزن سقف را سبک‌تر کنید و در مصرف بتن نیز صرفه‌جویی خواهد شد.
8- به دلیل عدم قابلیت تحمل کشش بتن، در بخش‌های پایینی سقف نباید از آن استفاده کرد؛ چراکه این کار تنها باعث افزایش سقف می‌شود و کاری بیهوده است. در این صورت با حذف بتن، بار مرده ساختمان کمتر می‌شود.
9- فاصله قالب‌بندی و شمع‌بندی به‌وسیله چهار تراش اجرا می‌شود و این فاصله باید از همدیگر ۱ تا ۱.۲ متر باشد.
10- آرماتورها به تیرهای فلزی نباید جوش داده شوند و آرماتورهای اصلی تیرچه باید به طول 15 تا 10 سانتی‌متر با تیرهای اصلی درگیر شوند.
11- قبل از یکپارچه شدن سقف، باید تعدادی چهار تراش و پایه جهت افزایش توانایی تحمل بار تیرچه‌ها با جان باز، اجرا کرد.
12- برای هر متر طول دهانه، 2 میلی‌متر خیز در نظر گرفته شود، باید تیرچه خیز مناسبی داشته باشند تا بعد از اجرا و یکدست شدن سقف، این خیزها برداشته و حذف شوند.
13- نقش چار تراش و شمع باید، مقاومت در برابر نیروهای وارده به سقف است و باید به طور مناسب و مطلوب نصب شوند. طبق اصول و قوانین مربوط به نصب تراش‌ها و شمع‌ها به یکدیگر متصل کنید و زمان همچنین زمان باز کردن و برداشتن پایه‌ها بر اساس مندرجات آیین‌نامه بتن ایران انجام گردد.
شرکت گنبد فیروزه در زمینه ارائه و فروش سقف وافل و سقف یوبوت فعالیت می‌کند و در صورت مشاوره با کارشناسان شرکت در رابطه با مقایسه سقف وافل با تیرچه بلوک و یا مقایسه سقف یوبوت با سقف تیرچه، تماس حاصل نمایید.