سقف کوبیاکس، سیستمی است؛ تشکیل شده از دال دوطرفه که نیروهای ناشی از بار مرده و زنده سقف را به‌صورت دو طرفه به تیرهای کناری انتقال می‌دهد. در واقع حفره‌هایی هستند که توسط گوی‌های پلاستیکی تو خالی که از جنس پلی‌اتیلن ساخته شده، در داخل سقف‌های بتونی قرار دارند.
این سیستم، برای اجرای همه پروژه‌های عمرانی و مهندسی از جمله، بیمارستان، هتل، مراکز تجاری و اداری، ساختمان‌های مسکونی و کارخانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سقف کوبیاکس، مزایا و ویژگی‌های منحصر به فردی دارد که در ادامه مطلب به توضیح آن ها خواهیم پرداخت.
ویژگی‌های سقف کوبیاکس
1- اجزای تشکیل دهنده: گوی‌های پلاستیکی تو خالی، شبکه مدولار از میلگردها یا همان مش آرماتور، بتن و خرپا فلزی از نوع فولاد
2- ضخامت: این سقف ضخامت کمتری نسبت به دیگر سقف‌ها از جمله، تیرچه بلوک و سنتی دارد.
3- جنس سقف: تشکیل شده از گوی‌های پلاستیکی پلی‌اتیلن
4- دال دو طرفه: انتقال نیروهای ناشی از بار مرده و زنده سقف به‌صورت دو طرفه به تیرهای کناری
5- رفتار دال: حفظ رفتار استایک و ماهیت سنتی دال جامد
6- انواع گوی‌های کوبیاکس: نوع اول به‌صورت تخت و یا لهیده با ارتفاع 100 تا 260 میلی‌متر، نوع دوم، گوی‌های کروی شکل با ارتفاع 315 الی 450 میلی‌متر
7- مدل قرار گیری گوی‌ها: گوی‌ها در حد فاصل مش‌های میلگردهای بالا و پایین قرار می‌گیرند و در دال‌های دوطرفه مشکل تحمل نیروی برشی وجود ندارد و قسمتی از بتن حذف می‌شود.
8- باربری: با تشکیل غشای بتنی مستحکم در قسمت بالا و پایین دال و همچنین شبکه تیرچه‌های داخلی در دو امتداد به دلیل قرارگرفتن گوی‌ها در سرتاسر فضای میانی دال بتنی شکل گرفته و می‌توان باربری مناسبی را برای این دال در نظر گرفت.
مزایای سقف کوبیاکس چیست؟
- کاهش هزینه‌های ساخت و ساز و تأثیرات عالی محیط‌زیستی
- عدم آسیب به عملکرد کلی سازه در صورت حذف بار مرده سقف
- کاهش بار مرده دال از جمله ستون ها، دیوارهای برشی و فونداسیون
- به‌صرفه و اقتصادی جهت استفاده از این سیستم سقفی
- عدم نیاز به سرمایه گذاری جهت احداث کارخانه تولید مواد اولیه
- کاهش حدودی 35 درصد وزن سقف کوبیاکس
- به نیروی انسانی متخصص در این زمینه نیاز ندارد.
- دارای انعطاف پذیری بالا جهت اجرای دال دو طرفه
- مقاومت و ایمن در برابر زلزله و حریق
- مناسب و کاربردی برای ساختمان‌هایی با دهانه‌های بزرگ
- فضا و آزادی عمل برای اجرای معماری گوناگون
- حدوداً 40 درصد در کاهش مصرف بتن و فولاد
- حمل و نقل آسان و سریع برای انتقال به کارگاه
- بتن ریزی راحت همراه با کاهش نیروی کار لازم جهت ساخت
- کوبیاکس سقفی است که دوستدار محیط‌زیست است و ضایعات بسیار کمی تولید می‌کند.
- قابل بازیافت بودن گوی‌های پلاستیکی و در نتیجه کاهش مصرف کربن می‌شود.
ایرادات و معایب سقف کوبیاکس
- عدم استانداردهای مشخص جهت طراحی و قوانین خیلی محدود در رابطه با این سقف
- مناسب اجرا برای پروژه‌های کوچک نیست و به‌خاطر هزینه‌های بالا، مقرون به صرفه نمی‌باشد.
- عدم انجام تحقیقات اولیه و لازمه در برابر نیروهای جانبی از جمله زلزله و باد
نحوه اجری سقف کوبیاکس
1- قالب‌بندی: برای قالب‌بندی سقف، از جنس قالب فلزی استفاده می‌شود و طبق اصولی باید صورت بگیرد. این کار به‌صورت یکپارچه در اطراف تیرهای بتنی انجام می‌گیرد. زیرسازی باید کمی خیز به سمت بالا داشته باشد و این زیر سازی توسط جک، داربست و چهارپایه اجرا می‌شود تا در زمان بتن ریزی، بارهای مرده با وزن بتن هم تراز شود.
2- اجرای شبکه مش تحتانی: عبور حداقل دو عدد میلگرد مش پایین از هسته ستون مش تحتانی
3- قرار دادن گیج ماژول‌ها: قرار گیری گوی‌ها روی جاهای مشخص شده و سپس به شبکه مش تحتانی با استفاده از سیم مفتول، این گوی‌ها اتصال می‌شود. در اطراف دیوارهای برشی و ستون ها نباید گوی قرار بگیرد و این قسمت‌ها برای افزایش میزان مقاومت دال در برابر برش پانچی به شکل تو پر اجرا می‌شوند.
4- قرار دادن گیج‌ها در سقف: استفاده از فیکسچر برای متصل و نصب کردن گیج‌ها در سمت عرضی و کنترل شدن دیوارهای برشی توسط فیکسچرها در فواصل طولی و عرضی ماژول‌های قفسه‌ای از ستون‌ها. با این کار، می‌توان برش پانچی را که در نقشه‌های اجرایی تعیین شده را مهار کرد.
سپس ماژول‌ها بر حسب تعداد گوی‌ها، به‌راحتی قیچی می‌شوند و در جای خود قرار میگرند.
5- نصب شبکه مش فوقانی: نصب شبکه مش فوقانی در مرحله پنجم صورت می‌گیرد و شبکه مش فوقانی بافته می‌شوند. قرار گیری آرماتورها در شبکه مش فوقانی باید در فواصل کمتر و قطر کمی انجام شود.
6- بتن‌ریزی سقف کوبیاکس: در مرحله نهایی باید بتن ریزی یک لایه اجرا شود. ریختن یک لایه 10 سانتی‌متری بتن و ویبره در این بخش صورت گرفته و دلیل این امر رسیدن بتن به آرماتورهای تحتانی و عدم اختلال در این ناحیه است. بعد از اجرای لایه اول، بتن ریزی لایه دوم به همین شکل انجام می‌گیرد تا سقف را تسطیح کند.
چه نکاتی را برای اجرای سقف کوبیاکس، باید رعایت کرد؟
- قرارگیری گوی‌های کوبیاکس درون قفسه‌های نگهدارنده و جلوگیری از تکان خوردن هنگام بتن ریزی
- در نظر گرفتن 5 سانتی‌متر حداقل ضخامت بتن پوششی در بین گوی‌های بالا و پایین
- نصب آرماتورهای تقویتی موربی در اطراف بازشوهای بزرگ
- تعیین محل داکت‌های تأسیساتی و بازشوها بر روی سقف پیش از اجرای بتن ریزی
- باقی ماندن تعدادی از جک ها در زیر سقف بعد از باز کردن قالب‌های سقف؛ تا از فشار ناگهانی و احتمالی سقف کم شود.
- در صورت افزایش تعداد طبقات، باید در کنار سقف کوبیاکس از دیوارهای برشی استفاده شود.
- باید فاصله شبکه‌های تحتانی و فوقانی در تمام مراحل اجرا رعایت شود. این امر با استفاده از میلگردهای برشی در فضای خالی اطراف دیوارها و ستون‌ها صورت می‌گیرد.
- در ضوابط آیین‌نامه سقف کوبیاکس، اجرا فقط با گوی‌های کروی مجاز می‌باشد و نباید از گوی‌های غیر کروی بهره برد.
- برای جلوگیری از ریزش و شوک سقف، همه جک ها بعد از اجرای سقف و باز کردن قالب‌بندی در فاصله زمانی زیادی باز شوند. مثلاً چند روز صبر کرده و بعد آنها را باز کنید.
- پوشش دهانه تا 6.5 متر و برای افزایش آن باید سقف را با سیستم قاب خمشی بتن آرمه مثل تیر و ستون‌های مجزا تقویت کرد.
- سقف کوبیاکس می‌تواند حدوداً 260 کیلوگرم بار مرده را تحمل کند و شامل کف‌سازی، دیوارک و نازک کاری می‌شود.
- جهت استفاده از این سقف برای پارکینگ اتومبیل، باید 2.5 تن وزن داشته باشد و بار متمرکز یک تن مجاز است.
- بتن مورد استفاده در این سقف، از نوع بتن معمولی است و اسلامپ حدود 10 تا 11 سانتی‌متر است.
- عدم نیاز به استفاده از روان‌کننده ها در این سقف، به علت کروی بودن گوی‌ها و بتن ریزی راحت و سریع
عواملی که در قیمت گذاری و هزینه‌های سقف کوبیاکس مؤثر هستند: نوع و متراژ میلگرد، ابعاد و وزن گوی‌ها، کیفیت جنس آن، میزان بتن، متراژ پروژه، دستمزد و هزینه‌های اجرایی و برخی هزینه‌های دیگر
همه این موارد می‌تواند باعث افزایش و کاهش هزینه‌های یک پروژه شود.